گاهی فرد در اثر انجام یک حرکت شدید و ناگهانی نامناسب در حین ورزش یا بلند کردن یک جسم سنگین دچار کمر درد ناگهانی می شود . علت این وضعیت کشیده شدن عضلات و تاندون ها در ناحیه کمر می‌باشد. کشته شدن عضلات و تاندون ها را در طب قدیم ایران و در اصطلاح عامیانه رگ به رگ شدن می‌گویند
کشیدگی عضلات و تاندونها در ناحیه کمر
استراحت
جهت استراحت بیمار باید در راحت ترین وضعیت قرار گیرد. معمولاً خوابیده به پشت یا به پهلو با زانوهای خمیده بهترین وضعیت برای استراحت است. در بعضی از بیماران استراحت در وضعیت نیمه نشسته کمترین درد را ایجاد می کند در این گونه موارد بیمار میتواند بر روی یک صندلی راحتی استراحت نماید.
داروهای ضد التهاب
به منظور کاهش درد و التهاب بیمار از داروی ضد التهاب غیر استروئیدی NSAID استفاده می‌شود. در مرحله حاد بیماری که درد بسیار شدید است گاهی از داروهای ضد درد مخدر مثل پتدین یا مورفین بنا به نظر پزشک معالج استفاده می‌شود. باید توجه داشت که استفاده از این گونه داروها فقط باید در بیمارستان انجام شود.
گرم کردن موضعی
استفاده از کیف آب گرم در تسکین دردهایی که به علت کشیدگی عضلانی یا تاندونی به وجود می‌آیند بسیار مؤثر است. استفاده از گرما میتواند به عنوان یک تست درمانی باشد به طوری که اگر گرما درد بیمار را کم نکند به تشخیص کشیدگی عضلات و تاندونها باید تردید کرد.
به حرکت درآوردن تدریجی ستون فقرات
پس از بهبود نسبی کمر درد به تدریج حرکات ستون فقرات کمری شروع می‌شود. باید توجه داشت که تا دو ماه بیمار باید از بلند کردن اشیاء سنگین پرهیز کند. در مورد پارگی و کشیدگی تاندونها و عضلات باید توجه داشت که اثر آنها قابل جمع است یعنی کشیدگی بار سوم با کشیدگی بار اول و دوم جمع می‌شود بنابراین در حمله‌های بعدی احتمال التیام و خوب شدن بیماران کمتر می‌شود. گاهی بیمار مجبوراست که شغل خود را تغییر دهد تا از وقوع مکرر کشیدگیهای عضلانی و تاندونی و گرفتگی کمر جلوگیری می نماید. باید توجه داشت که گاهی کشیدگی و پارگی تاندون ها و عضلات همراه با صدمه دیسک هم میتواند باشد. قاعدتاً هر چه صدمه ساختمان‌هایی که در ستون فقرات قرار دارند بیشتر باشد درمان بیماری مشکل‌تر است.
اگر حرکات ستون مهره ها به حد طبیعی برسند نشانه بازگشت سلامت و بهبودی کامل عناصر آسیب دیده قبلی می باشد. در صورتیکه اگر حرکات ستون مهره‌ها به حد طبیعی باز نگردند امکان وقوع صدمات بعدی وجود دارد. بنابراین قبل از بازگشت بیمار به کار اولیه خود لازم است با اجراء یک برنامه ورزشی منظم دامنه حرکتی ستون فقرات وی به حد طبیعی بازگردانده شود.
دکتر قاسم اسحاقی ، جراح و فوق تخصص دیسک و ستون فقرات
استفاده از کمربند وزنه برداری
استفاده از کمربند وزنه برداران درحین کار باعث حمایت عضلات کمری شده و احتمال کشیدگی عضلات را کم کند . باید توجه داشت که علاوه بر استفاده از این نوع کمربند بیمار لازم است در حین بلند کردن اشیاء از روش صحیح بلند کردن استفاده کند.
کمربند وزنه‌برداری باید به هنگام کار پوشیده شود در صورت استفاده مداوم از آن، ستون فقرات کم تحرک و سفت، عضلات ضعیف و احتمال کشیدگی عضلات و تاندون ها افزایش می یابد.
دستکاری و ماساژ
ماساژ و دستکاری در گرفتاری مفصل ساکروایلیاک مؤثر است. باید توجه داشت که ماساژ به مهارت خاصی نیاز دارد و معمولاً توسط متخصصین طب فیزیکی یا فیزیوتراپ هایی که آموزش لازم را دیده اند انجام شود.
تشخیص های افتراقی
در تشخیص افتراقی کشیدگی تاندون ها و عضلات کمری باید بیماریهای دیگر ستون فقرات مانند پارگی دیسک کمر تومورها و عفونت‌های ستون فقرات آن را مد نظر داشت.
پارگی دیسک های کمری
در کشیدگی تاندون ها و عضلات کمری درد معمولاً به زیر زانو گسترش پیدا نمی‌کند در حالی که در پارگی دیسک کمر درد معمولاً به زیر زانو انتشار می یابد و علایم عصبی از قبیل ضعف عضلانی و اختلال حس همراه با ان وجود دارد. بنابراین جهت افتراق این دو ضایعه از یکدیگر معاینات حسی ، قدرت عضلانی و معاینه رفلکسهای انجام می شوند.
تومورهای ستون فقرات
تومورهای ستون فقرات نیز گاهی علائم کشیدگی عضلانی را تائید می‌کنند. زیرا مهره کمری ممکن است دچار متاستاز یا تومور استخوانی شده باشد و در مراحل اولیه درد ایجاد کرده باشد پس از یک حرکت ناگهانی شکستگی کوچکی در مهره بوجود می‌آید و علائم کشیدگی عضلانی با تقلید می‌کند. در تومورهای ستون فقرات MRI و رادیوگرافی ستون مهره‌ها بیماری را نشان می‌دهند در حالی که در کشیدگی عضلانی و تاندونی MRI و رادیوگرافی ستون مهره‌ها نکته غیرعادی را نشان نمی‌دهند.
کشیدگی عضلات و تاندونها در ناحیه کمر
گاهی فرد در اثر انجام یک حرکت شدید و ناگهانی نامناسب در حین ورزش یا بلند کردن یک جسم سنگین دچار کمر درد ناگهانی می شود. علت این وضعیت کشیده شدن عضلات و تاندون ها در ناحیه کمر می‌باشد. کشیده شدن عضلات و تاندون ها را در طب قدیم ایران و در اصطلاح عامیانه رگ به رگ شدن می‌گویند. این گونه کمردردها گاهی همراه با درد های تیر کشنده به اندامهای تحتانی تا ناحیه زانو همراه هستند. در معاینه این افراد معمولاً هیچ گونه علامت عصبی دیده نمی‌شود.
افراد که عضلات کمری ضعیفی دارند یا بدون آمادگی جسمی و گرم کردن عضلات اقدام به کار یا ورزش می‌کنند ، بیشتر در معرض کشیدگی عضلات و تاندونهای ناحیه کمر می باشند. همچنین در افرادی که کارهای دفتری و غیر بدنی مثلا کارهای پشت میز بنشینی دارند نیز در معرض این بیماری هستند. گروه دیگر از افرادی که دچار این بیماری میشوند افرادی هستند که مدت‌ها در وضعیت نشسته کار خود را انجام می دهند و به اقتضای کار خود اقدام به برداشتن اجسام سنگین می کنند ، مثلا رانندگان کامیون که ساعتها با ستون فقرات خمیده رانندگی می کنند ، و ناگهان مجبور به برداشتن یک وزنه سنگین می شوند.
باید توجه داشت که در این افراد تنها عضلات و تاندونهای کمری مورد کشیدگی قرار نمی‌گیرد بلکه مفاصل لگن که در اصطلاح پزشکی مفاصل ساکروایلیاک نامیده میشوند نیز دچار کشیدگی میشوند. مفاصل ساکروایلیاک با اینکه سطوح مفصلی بزرگی دارند، اما از نظر مکانیکی ضعیف هستند و حرکات چرخشی ناگهانی آنها می تواند باعث ایجاد درد کمر و لگن شود.
پیشگیری از کشیدگی عضلات و تاندون های کمری و لگنی
همان‌طور که قبلاً ذکر شد کشیدگی عضلات و تاندونها معمولاً ناشی از عدم آمادگی بدنی ، بلند کردن نادرست اشیاء سنگین، برداشتن وزنه نامناسب ، یا برداشتن و جابه‌جایی وزنه به مدت طولانی یا به تعداد زیاد که مناسب با بدن فرد نیست به وجود آمد. بنابراین با در نظر گرفتن موارد فوق می‌توان با رعایت نکات ساده از کشیدگی عضلات کمری و لگنی جلوگیری نمود. افرادی که دراین کار وزنه های سنگین بلند می کنند باید روش صحیح بلند کردن اجسام را بیاموزند.
نکاتی که باید در این بلندکردن اجسام سنگین رعایت شوند عبارتند از :
1- افراد نباید در حالی که ستون فقرات خم شده است اقدام به برداشتن اشیاء کنند. زیرا در این حالت لیگمانها و عضلات تحت فشار هستند و با اضافه شدن فشار ناشی از وزنه دچار کشیدگی و پارگی میشوند. بنابراین هنگام حمل اشیای سنگین ستون فقرات نباید در حالت خمیده باشد.
2- هنگام بلندکردن اشیای سنگین بدن انسان از قوانین اهرم‌ها تبعیت می‌کند. طبق قانون فیزیکی هرچه جسم از بدن دورتر شود نیرو ی بیشترین برای بلند کردن آن لازم است ، و برعکس هرچه جسم سنگین به بدن نزدیک‌تر باشد نیروی کمتری برای بلند کردن آن لازم است. بنابراین افراد باید وزنه را هنگام بلند کردن تا حد ممکن به بدن خود نزدیک کنند.
3- هنگامی که زانوها خمیده هستند کمر خمیده نیست بلکه با حالت طبیعی قرار می‌گیرد ، بنابراین فشار کمتری به عضلات کمری وارد می شود. بنابراین افرادی که بار سنگین بلند کنند صلاح است که زانوهای خود را خم کنند.
4- با پیشرفت تکنولوژی امروزه وسایل زیادی جهت حمل اشیا ساخته شده است که می‌توان از آنها کمک گرفت. این ماشین‌ها اکثراً از نیروی عضلانی استفاده می‌کنند تا نیروی برق ولی چون طبق قوانین فیزیکی طراحی شدند کارها را آسان می‌کنند. استفاده از آنها در محیط کار میتواند جلوی کشیدگی عضلات کمری را بگیرد.
5- حمل اشیا به صورت جداگانه ، با سرعت آهسته، حمل توسط دو نفر به جای یک نفر ، استراحت دادن به عضلات پس از نیم ساعت انجام کار ، کشش عضلات کمری در جلوگیری از کشیدگی عضلات و تاندو نهای کمری و لگنی مؤثر است.
درمان کشیدگی عضلات و تاندونهای کمری و لگنی
اصول درمانی کشیدگی عضلات و کانال‌های کمری همان نکاتی است که در درمان دیسک کمر و تنگی کانال نخاعی گفته شد . در درمان این بیماری اولین قدم استراحت دادن به عضله یا تاندونی است که کشیده شده است. هنگامی که عضله یا تاندونی کشیده می‌شود مقداری از فیبر یا رشته‌های درون آن پاره میشوند. بنابراین اولین قدم معاف کردن عضله یا تاندون از انقباض و کار می‌باشد تا فرصتی داده شود که رشته های پاره شده جوش بخورند. استفاده از کمربند نیز باعث استراحت دادن عضلاتت و تاندون های کمر می‌شود. برای کاهش درد و التهاب از داروهای ضد التهاب استفاده می‌کنیم. باید توجه داشت که التهاب یعنی حرکت گلبول‌های سفید و ایجاد تورم در محل ضایعه می‌باشد. استفاده از داروهای ضد التهاب جنگ از بین رفتن التهاب می‌شود و در نتیجه هم درد بیمار کم می شود و هم رشته های پاره شده فرصت ترمیم پیدا می‌کنند. استفاده از فیزیوتراپی خصوصاً گرم کردن موضع صدمه دیده باعث افزایش جریان خون و در نتیجه کاهش التهاب و ترمیم پارگی می‌شود. ورزش‌های فیزیوتراپی و ماساژ باعث آمادگی عضلات و تاندونهای آسیب‌دیده جهت بازگشت به کار می‌شود.