از جمله علل عمده دیسک گردن می توان به پارگی (فتق دیسک گردن) اشاره کرد و همچنین روش های فهمیدن ابتلا به بمیاری دیسک گردن و کسانی که متسعد ابتلا به این بیماری هستند را توضیح می دهیم.
علل دیسک گردن و چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم ؟
فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که مرکز ژل مانند دیسک گردن از ناحیه ای ضعیف در دیواره بیرونی یا حلقه دیسک بیرون بزند. اگر شما علائمی مانند: بی حسی یا گزگز ، درد در گردن یا بازو داشته باشید ممکن است دچار فتق دیسک گردن شده باشید. درمان با استراحت ، داروهای ضد درد و فیزیوتراپی اولین قدم برای بهبودی است. بیشتر افراد طی 6 هفته بهبود می یابند و به فعالیت طبیعی خود برمی گردند.در صورت ادامه علائم ، ممکن است جراحی توصیه شود.
آناتومی دیسک ها
ستون فقرات شما از 24 استخوان متحرک به نام مهره تشکیل شده است. قسمت گردن (گردن) ستون فقرات وزن سر شما را تحمل می کند (تقریباً 5 کیلوگرم) و به شما امکان می دهد سر خود را به جلو و عقب ، از یک طرف به طرف دیگر خم کنید و 180 درجه بچرخید. 7 مهره گردنی به شماره C1 تا C7 وجود دارد. مهره ها توسط دیسک از هم جدا می شوند، که به عنوان کمک فنر از مال برخورد استخوان مهره ها به یکدیگر جلوگیری می کنند. حلقه بیرونی دیسک آنولوس نامیده می شود. نوارهای رشته ای دارد که بین بدنه هر مهره متصل می شود. هر دیسک یک مرکز ژله مانند به نام هسته دارد. در هر سطح دیسک ، یک جفت اعصاب نخاعی از نخاع خارج می شوند و به بدن شما منشعب می شوند.نخاع و اعصاب نخاعی شما مانند خطوطَ "تلفن" عمل می کنند و به پیام ها اجازه می دهند تا بین مغز و بدن شما در رفت و آمد باشند تا حس ها حرکت شما را کنترل کنند.
فتق دیسک گردن ( پارگی دیسک گردن ) چیست ؟
فتق دیسک وقتی ایجاد می شود که مرکز ژل مانند هسته دیسک شما از طریق پارگی دیواره سخت دیسک (آنولوس) بيرون زده شود.(شکل 1) مواد ژل مانند هسته دیسک برای اعصاب نخاعی شما تحریک کننده است و باعث تحریک شیمیایی اعصاب می شود. درد در نتیجه التهاب عصب نخاعی و تورم ناشی از فشار فتق دیسک است. با گذشت زمان ، فتق رو به کاهش می رود و دیسک چروکیده می‌شود و ممکن است تسکین درد جزئی یا کامل داشته باشید. در بیشتر موارد ، اگر درد گردن و / یا بازو برطرف شدنی باشد ، ظرف 6 هفته بیمار خوب خواهد شد.
شکل 1 - دیسک عادی و پارگی دیسک. هسته پر از ژل و از طریق پارگی در حلقه دیسک خارج شده
و عصب نخاعی را فشرده می کند
حلقه دیسک 32 لایه دارد و برحسب اینکه چند لایه پاره شده باشد بیماری های دیسک نام های متفاوتی به خود می گیرد.
دیسک برآمده Bulged (برجسته) هنگامی رخ می دهد که تمام لایه های حلقه دیسک باقی پاره نشده باشد. در این وضعیت لایه های داخل حلقه پاره می شود و لایه بیرونی حلقه سالم است. در این نوع بیماری دیسک ، فشار داخل دیسک به روی عصب منتقل می شود و باعث درد می شود.
فتق یا پارگی دیسک (Herniated Disc) هنگامی است که تمام 32 لایه دیسک ترک خورده یا پاره شود ، باعث می شود هسته مرکزی ژله مانند از داخل حلقه بیرون بزند. گاهی فتق به حدی شدید است که یک قطعه آزاد می شود و کاملا ارتباط خود را با دیسک از دست می‌دهد ، به این معنی که یک قطعه کاملاً از دیسک جدا شده و در کانال نخاع قرار دارد.
وقتی دچار فتق دیسک‌های گردن می‌شویم چه علامت هایی پیدا می کنید؟
علائم فتق دیسک بسته به محل فتق و پاسخ خود شما به درد بسیار متفاوت است. اگر پارگی دیسک گردن داشته باشید ، ممکن است دردی را احساس کنید که از بازو و گاهی در دست شما منتشر می شود. همچنین هنگام چرخاندن سر یا خم شدن گردن ممکن است احساس درد در روی تیغه شانه یا نزدیک آن کنید و درد گردن داشته باشید. بعضی اوقات ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شوید (یعنی ماهیچه ها به طور غیرقابل کنترل سفت می شوند.) گاهی اوقات درد با بی حسی و گزگز در بازو همراه است همچنین ممکن است دچار ضعف عضلانی در دو عضله سر بازویی ، سه سر بازو و دست خود شوید.
گاهی شما ممکن است برای اولین بار وقتی که از خواب بیدار شده اید ، بدون هیچ زمینه یا ضربه ای که باعث آسیب شود ، متوجه درد گردن می‌شوید. برخی از بیمارانی که پارگی دیسک گردن دارند با بالا بردن بازو و گذاشتن دست روی سر خود تسکین می یابند زیرا این وضعیت فشار وارد بر عصب را کاهش می دهد.
علل پارگی دیسک گردن چیست ؟
دیسک ها به دلیل آسیب دیدگی و بلند کردن نامناسب اجسام سنگین دچار برآمدگی یا فتق یا پارگی می شوند. یا گاهی خود به خود بدون اینکه هيچ فشاری به آنها ایجاد شوند، پاره می شوند. افزایش سن نقش مهمی در ایجاد دیسک دارد. هرچه پیرتر می شوید ، دیسک های شما خشک می شوند و سخت می شوند. دیواره بیرونی سفت و سخت دیسک ممکن است ضعیف شود. هسته ژل مانند ممکن است از طریق پارگی دیواره دیسک بیرون زده شود و با فشار یا فقط تماس با عصب باعث درد شود. ژنتیک ، سیگار کشیدن و تعدادی از فعالیت های شغلی و تفریحی منجر به ساییدگی دیسک می شود.
چه کسی دچار بیماری فتق دیسک می‌شود ؟
دیسک های پاره شده بیشتر در افراد 30 تا 40 ساله دیده می شود ، اگرچه افراد میانسال و مسن اگر درگیر یک فعالیت بدنی شدید باشند ، کمی بیشتر در معرض خطر هستند. فقط حدود 8٪ از دیسک های فتق شده در ناحیه گردن اتفاق می افتد.
تشخیص بیماری پارگی دیسک چگونه انجام می شود ؟
هنگامی که برای اولین بار درد را تجربه کردید ، با پزشک خانواده خود مشورت کنید. پزشک شما یک تاریخچه پزشکی کامل را برای درک علائم ، هر گونه آسیب قبلی یا شرایط ، و تشخیص اینکه آیا عادت های زندگی باعث ایجاد درد می شود ، می گیرد. بعد یک معاینه بدنی برای تعیین منبع درد و آزمایش هرگونه ضعف یا بی حسی عضله انجام می شود.
پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از مطالعات تصویربرداری زیر را تجویز کند.
شکل 2 - MRI (نمای جانبی) فتق دیسک بین مهره های C4 و C5 را نشان می دهد.
همچنین علائم تنگی نخاع ، باریک شدن کانال نخاعی نشان داده شده است که به نخاع ظاهری پیچیده می دهد.
ام آر آی MRI
scan یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج فرکانس رادیویی نمای بسیار خوبی از بافت نرم ستون فقرات شما ایجاد می کند (شکل 2). برخلاف اشعه ایکس و رادیو گرافی، اعصاب و دیسک ها به وضوح قابل مشاهده هستند. ام آر آی با تزریق ممکن است با تزریق یک ماده رنگی (ماده حاجب) که به جریان خون شما تزریق شده است انجام شود.ام آر آی می تواند تشخیص دهد که کدام دیسک آسیب دیده است و چقدر فشرده شدن عصبی وجود دارد. همچنین می تواند رشد بیش از حد استخوانی ( استئوفیت) ، تومورهای نخاع یا آبسه را تشخیص دهد.
میلوگرافی
میلوگرام یک عکسبرداری با اشعه ایکس تخصصی است که ماده ید دار از طریق سوزنی که وارد فضای داخل نخاعی کمری می شود به کانال نخاع تزریق می شود. سپس یک فلوئوروسکوپ با اشعه ایکس تصاویر تشکیل شده توسط ماده حاجب را ثبت می کند. ماده حاجب که در میلوگرام استفاده می شود در اشعه ایکس به رنگ سفید دیده می شود و به پزشک اجازه می دهد نخاع و کانال را با جزئیات مشاهده کند. میلوگرام می تواند نشان دهد که یک عصب توسط دیسک فتق ، رشد بیش از حد استخوانی (استئوفیت) ، تومورهای نخاع و آبسه های ستون فقرات فشرده می شود. سی تی اسکن ممکن است به دنبال این آزمایش انجام شود.
گاهی پس از تزریق ماده حاجب در داخل کانال نخاعی سی تی اسکن نیز انجام می‌شود که این تست تشخیصی را سیتی میلوگرافیCT Myelography می‌نامند.که یکی از دقیق ترین وسایل تشخیصی خصوصاً در بیمارانی که قبلا مورد عمل جراحی ستون فقرات قرار گرفته اند و بیمارانی که در بدن آنها پیچ و ایمپلنت های داخل ستون فقرات وجود دارد می باشد.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک پرتوی اشعه ایکس و یک کامپیوتر ، تصاویر 2 بعدی از ستون فقرات شما ایجاد می کند. ممکن است با یک ماده رنگی (ماده حاجب) که به جریان خون شما تزریق شده است انجام شود. این تست مخصوصاً برای تأیید آسیب دیدن دیسک بسیار مفید است.
الکترومیوگرافی (EMG)
الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصب (NCS): آزمایش های EMG و NCS فعالیت الکتریکی اعصاب و عضلات شما را اندازه گیری می کنند. سوزن های کوچک یا الکترود در عضلات شما قرار می گیرد و نتایج آن بر روی یک ماشین خاص ثبت می شود. از آنجا که فتق دیسک باعث فشار بر ریشه عصب می شود ، عصب نمی تواند به صورت طبیعی حس و حرکت عضله را تأمین کند. این آزمایشات می تواند آسیب عصبی و ضعف عضلانی را تشخیص دهد.
رادیو گرافی ستون فقرات با اشعه ایکس
اشعه ایکس مهره های استخوانی ستون فقرات شما را نشان می‌دهد و می تواند تغییرات آرتروز ، کاهش فضای دیسک، خار استخوان (استئوفیت) یا شکستگی استخوان را نشان دهد. رادیوگرافی ستون فقرات دیسک و عصب را نشان نمی‌دهد. بلکه فقط استخوان ستون فقرات را نشان می‌دهد.
چه روش های درمانی برای پارگی دیسک گردن موجود است ؟
درمان غیر جراحی اولین قدم برای بهبودی است و ممکن است شامل دارو ، استراحت ، ماساژ ، فیزیوتراپی ، تمرینات خانگی ، آب درمانی ، مراقبت های کایروپراکتیک و مدیریت درد باشد. بیش از 95٪ ازافراد مبتلا به درد بازو به دلیل فتق دیسک در طی شش هفته بهبود می یابند و به فعالیت طبیعی خود باز می گردند. اگر به درمان های ساده که در بالا ذکر شد پاسخ ندهید یا علائم شما بدتر شود ، پزشک ممکن است جراحی را به شما توصیه کند.
۱- از خودتان مراقبت کنید:
در بیشتر موارد ، درد ناشی از فتق دیسک طی دو روز کم می شود و در عرض 4 تا 6 هفته کاملا برطرف می شود. محدود کردن فعالیت های شغلی ، یخ درمانی / گرما درمانی و مصرف داروهای ضد درد به بهبودی شما کمک می کند.
۲- دارو : پزشک ممکن است داروهای مسکن ، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) و استروئیدها را برای شما تجویز کند. گاهی اوقات شل کننده های عضلانی برای اسپاسم عضلات تجویز می شوند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپیرین ، ناپروکسن (Alleve ، Naprosyn) ، ایبوپروفن (Motrin ، Nuprin ، Advil) و سلکوکسیب (Celebrex) ، نمونه هایی از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی است که برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می شود.
مسکن ها مانند استامینوفن (تایلنول) می توانند درد را تسکین دهند اما اثرات ضد التهابی NSAID ها ندارند.استفاده طولانی مدت از داروهای ضد درد وNSAID ممکن است باعث زخم معده و همچنین مشکلات کلیوی و کبدی شود.
داروهای شل کننده عضلات ، مانند متوکاربامول (روباکسین) ، کاریزوپروادول (سوما) و سیکلوبنزپرین (فلکسریل) ، ممکن است برای کنترل اسپاسم عضلات تجویز شوند.
برای کاهش تورم و التهاب اعصاب ممکن است استروئید تجویز شود.آنها به صورت خوراکی در یک دوز کم مصرف در طی یک دوره پنج روزه مصرف می شوند. مزیت استروئید یا کورتون این است که تقریباً بلافاصله تسکین درد را در طی 24 ساعت انجام می دهد.
۳- تزریق استروئید: این روش تحت فلوئوروسکوپی با اشعه ایکس انجام می شود و شامل تزریق استروئیدها و عامل بی حسی به فضای اپیدورال ستون فقرات است. دارو برای کاهش تورم و التهاب اعصاب در کنار ناحیه دردناک قرار داده می شود. حدود 50٪ بیماران پس از تزریق اپیدورال احساس تسکین می کنند ، اگرچه نتایج موقت است.برای دستیابی به اثر کامل ، ممکن است تزریق های مکرر انجام شود. مدت زمان تسکین درد متفاوت است و هفته ها یا سالها ادامه دارد. تزریقات همراه با یک فیزیوتراپی و یک برنامه تمرینی خانگی انجام می شود.
۴- فیزیوتراپی: هدف از فیزیوتراپی کمک به شما در بازگشت سریع فعالیت کامل و جلوگیری از آسیب مجدد است. فیزیوتراپیست ها می توانند روش های صحیح ایستادن ، بلند کردن و راه رفتن را به شما آموزش دهند و آنها برای تقویت و کشش عضلات گردن ، شانه و بازو با شما کار می کنند. آنها همچنین شما را تشویق به کشش و افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات و بازوها می کنند. ورزش و ورزش های تقویت کننده عناصر اصلی در درمان شما هستند و باید بخشی از تناسب اندام مادام العمر شما باشند.
۵- درمان های طب مکمل : در برخی از بیماران طب سوزنی ، طب فشاری ، یوگا ، تغییر در رژیم غذایی ، مدیتیشن و بیو فیدبک در کنترل درد و همچنین بهبود سلامت کلی مفید هستند.
بهبودی و پیشگیری
نکات زیر هم در پیشگیری از ایجاد دیسک و هم در پیشگیری از عود دیسک پس از عمل مهم است .
۱- تکنیک های مناسب لیفتینگ و بلند کردن اجسام
۲- حالت خوب در هنگام نشستن ، ایستادن ، حرکت و خوابیدن
۳- برنامه ورزشی مناسب برای تقویت عضلات ضعیف گردن و شانه و جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد
۴- بکار بردن اصول ارگونومیک در محل کار
۵- وزن در محدوده و توده لاغر بدن مناسب
۶- نگرش مثبت و مدیریت استرس
۷- سیگار کشیدن ممنوع
۸- امروزه موبایل جزء وسایل عمومی و لازم همه افراد جامعه است . بنابراین استفاده صحیح از موبایل هم از نظر زمان استفاده و هم خم نکردن گردن هنگام استفاده از موبایل در پیشگیری از بیماری دیسک گردن موثر است.
۹- کامپیوتر تقریباً در تمام شغل های وجود دارد و روز به روز کاربرد آن بیشتر می‌شود بنابراین در صورتی که ۸ ساعت پشت کامپیوتر نشسته اید ، لازم است که هر نیم ساعت برخیزید و گردن خود را حرکت و ورزش دهید و سپس به کار خود ادامه دهید. قاعدتاً استفاده طولانی مدت کامپیوتر می تواند به علت ثابت نگه داشتن گردن شما در یک زاویه خاص موجب صدمه دیسک گردن بشود.